STOSOWANIE KLAUZUL SPOŁECZNYCH ORAZ SPOŁECZNYCH KRYTERIÓW OCEN - PODRĘCZNIK

ZAŁĄCZNIK NR 1 INSTRUKCJA

Uruchom lektora:
Rozmiar czcionki: A | A+ | A++   Kontrast: Tryb kontrastu Wysoki Tryb standardowy Standardowy

Niniejsza instrukcja zawiera przykładowe postanowienia, które mogą być wykorzystane przy tworzeniu wewnętrznych regulaminów JST oraz przy przygotowaniu dokumentacji postępowania o udzielenie zamówienia. Przykłady te muszą być każdorazowo przeanalizowane pod kątem możliwości zastosowania w konkretnej sprawie. Podane przykłady nie mają charakteru wyczerpującego – zgodnie z obowiązującymi przepisami możliwe jest stosowanie także innych rozwiązań prospołecznych.

W instrukcji zawarto nadto poglądowe tabele dotyczące zamówień na usługi społeczne.

 

1. PRZYKŁADOWE BRZMIENIE ZASAD STOSOWANIA KLAUZUL I KRYTERIÓW SPOŁECZNYCH

§ 1

Definicje

Pojęcia pisane w dalszej części wielką literą przyjmują następujące brzmienie:

Dostawy – nabywanie rzeczy oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu z opcją lub bez opcji zakupu, które może obejmować dodatkowo rozmieszczenie lub instalację;

Klauzula Społeczna – klauzula o charakterze społecznym dotycząca:
— warunków udziału w postępowaniu o udzielenie Zamówienia Publicznego w zakresie określonym w art. 22 ust. 2 lub art. 138p Ustawy PZP;
— wymagań związanych z realizacją Zamówienia Publicznego w zakresie wynikającym z art. 29 ust. 4 Ustawy PZP.

Kryterium Społeczne – kryterium oceny ofert odnoszące się do społecznych aspektów przedmiotu Zamówienia Publicznego w zakresie:
— integracji zawodowej i społecznej osób, o których mowa w art. 22 ust. 2 Ustawy PZP,
— dostępności dla osób niepełnosprawnych lub
— uwzględniania potrzeb użytkowników;

Roboty Budowlane – wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2c PZP lub obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez Zamawiającego, przy czym obiektem budowlanym jest wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną;

Tryb Konkurencyjny – tryb postępowania o udzielenie Zamówienia, w którym udział wziąć może więcej niż jeden Wykonawca,

Usługi – wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są Roboty Budowlane lub Dostawy;

Ustawa PZP – ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 1579 z późn. zm.);

Wykonawca – osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, która ubiega się o udzielenie Zamówienia, złożyła ofertę lub zawarła umowę w sprawie Zamówienia;

Zamawiający – osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej obowiązana do stosowania Ustawy PZP, w której obowiązują Zasady;

Zamówienie – umowa odpłatna zawierana między Zamawiającym a Wykonawcą, której przedmiotem są Usługi, Dostawy lub Roboty Budowlane;

Zamówienie Niepubliczne – Zamówienie, do udzielenia którego nie znajdują zastosowania przepisy Ustawy PZP;

Zamówienie Publiczne – Zamówienie, do udzielenia którego znajdują zastosowania przepisy Ustawy PZP;

Zasady – niniejsze Zasady stosowania klauzul i kryteriów społecznych.

 

§ 2

Postanowienia ogólne

1. Zasady określają przesłanki zastosowania Klauzul Społecznych i Kryteriów Społecznych przy udzielaniu Zamówień przez Zamawiającego.

2. Postanowienia § 3 – § 5 Zasad stosuje się odpowiednio przy udzielaniu Zamówień Niepublicznych.

3. Odstąpienie od:

  • a. zastosowania Klauzuli Społecznej;
  • b. zastosowania Kryterium Społecznego

dopuszczalne jest wyłącznie w przypadkach wskazanych w Zasadach i wymaga pisemnego uzasadnienia zatwierdzonego przez osobę lub organ wykonujący w postępowaniu o udzielenie Zamówienia czynności Kierownika Zamawiającego.

4. Uzasadnienie, o którym mowa w ust. 3 powyżej, stanowi załącznik do protokołu postępowania o udzielenie Zamówienia.

5. Realizacja obowiązków wynikających z Zasad następuje z zachowaniem zasad dotyczących:

  • a. zachowania uczciwej konkurencji i równego traktowania wykonawców oraz proporcjonalności wynikających z Ustawy PZP;
  • b. dokonywania wydatków publicznych wynikających z przepisów o finansach publicznych.

 

§ 3

Klauzule społeczne dotyczące warunków udziału w postępowaniu o udzielenie Zamówienia Publicznego

1. Warunek udziału w postępowaniu, o którym mowa w art. 22 ust. 2 Ustawy PZP, stosuje się w każdym postępowaniu o udzielenie Zamówienia Publicznego prowadzonym w Trybie Konkurencyjnym – z zastrzeżeniem ust. 2 poniżej.

2. Odstąpienie od zastosowania warunku udziału w postępowaniu o udzielenie Zamówienia Publicznego, o którym mowa w art. 22 ust. 2 Ustawy PZP, dopuszczalne jest wyłącznie w razie zajścia co najmniej jednej z następujących przesłanek:

  • a. przeprowadzona nie wcześniej niż na trzy miesiące przed wszczęciem postępowania o udzielenie Zamówieniu analiza rynku wykazała, że liczba Wykonawców zdolnych do wykonania Zamówienia jest niższa niż trzech;
  • b. zachodzi pilna potrzeba udzielenia Zamówienia uniemożliwiająca przeprowadzenie analizy rynku, o której mowa w lit. a powyżej;
  • c. w przypadku Zamówienia na Usługi zdrowotne, społeczne oraz kulturalne wymienione w art. 138p ust. 1 Ustawy PZP zastosowany zostanie warunek udziału w postępowaniu, o którym mowa w tym przepisie;
  • d. zastosowany zostanie warunek udziału w postępowaniu o charakterze społecznym określony w ustawie innej niż Ustawa PZP.

 

§ 4

Klauzule społeczne dotyczące wymagań związanych z realizacją przedmiotu Zamówienia Publicznego

1. W opisie przedmiotu każdego Zamówienia Publicznego udzielanego w Trybie Konkurencyjnym określa się co najmniej jeden spośród wymogów, o których mowa w art. 29 ust. 4 Ustawy PZP, związanych z:

  • a. zatrudnieniem osób należących do jednej lub większej liczby kategorii wymienionych w art. 29 ust. 4 pkt 1-4 Ustawy PZP przy realizacji przedmiotu Zamówienia Publicznego lub
  • b. innymi aspektami społecznymi związanymi z realizacją Zamówienia Publicznego.

2. Sposób sformułowania wymagań związanych z realizacją przedmiotu Zamówienia Publicznego, o których mowa w ust. 1 powyżej:

  • a. powinien mieć związek z przedmiotem Zamówienia Publicznego i być proporcjonalny do przedmiotu Zamówienia Publicznego;
  • b. nie może prowadzić do bezpośredniej ani pośredniej dyskryminacji Wykonawców pochodzących z państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w zakresie określonym w Porozumieniu Światowej Organizacji Handlu w sprawie zamówień rządowych i w innych umowach międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska;
  • c. musi umożliwiać prowadzenie przez Zamawiającego kontroli spełniania tych wymagań przez Wykonawcę.

 

§ 5

Kryterium Społeczne

1. Kryterium Społeczne stosuje się w każdym postępowaniu o udzielenie Zamówienia Publicznego prowadzonym w trybie konkurencyjnym, w którym z uwagi na przedmiot Zamówienia Publicznego możliwe jest określenie wymagań odnoszących się do:

  • a. integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym lub
  • b. dostępności dla osób niepełnosprawnych lub
  • c. uwzględniania potrzeb użytkowników z zastrzeżeniem ust. 3 poniżej.

2. Waga przypisana Kryterium Społecznemu wynosi co najmniej 10%. Odstąpienie od stosowania Kryterium Społecznego jest dopuszczalne w przypadkach, w których jego zastosowanie byłoby niecelowe z uwagi na treść zastosowanej w postępowaniu o udzielenie Zamówienia Publicznego Klauzuli Społecznej”.

 

2. PRZYKŁADOWE POSTANOWIENIA REGULAMINU UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ NIEPUBLICZNYCH

1. Przy udzielaniu zamówień, których przedmiotem są:
a. … lub
b. … lub
c. …,
w przypadku gdy na rynku działa wykonawca prowadzący działalność w przedmiocie odpowiadającym przedmiotowi zamówienia posiadający jednocześnie status zakładu pracy chronionej lub którego działalność, lub działalność jego wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych – zapytanie ofertowe kieruje się w szczególności do tego podmiotu.

2. W przypadkach uzasadnionych interesem członków wspólnoty samorządowej, w szczególności osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych, dopuszcza się stosowanie się art. 15a ustawy z dnia 27 kwietnia 2006 r. o spółdzielniach socjalnych (t.j. Dz. U. z 2018 r., poz. 1205) tj. zastrzec, że o udzielenie zamówienia mogą ubiegać się wyłącznie spółdzielnie socjalne, działające na podstawie ustawy o spółdzielniach socjalnych lub właściwych przepisów państw członkowskich Unii Europejskiej lub Europejskiego Obszaru Gospodarczego – z uwzględnieniem przepisów art. 44 ust. 3 ustawy o finansach publicznych.

 

3. PRZYKŁADOWE POSTANOWIENIE OGŁOSZENIA O ZAMÓWIENIU DLA ZAMÓWIENIA O WARTOŚCI PRZEKRACZAJĄCEJ TZW. PRÓG UNIJNY UDZIELANEGO W TRYBIE PRZETARGU NIEOGRANICZONEGO WDRAŻAJĄCE ART. 22 UST. 2 I 2A PZP

1. Działając na podstawie art. 22 ust. 2 i 2a ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 z późn. zm.) (dalej: „PZP”), zamawiający zastrzega, że o udzielenie zamówienia, którego dotyczy niniejsze ogłoszenie, mogą się ubiegać wyłącznie wykonawcy, którzy łącznie spełniają następujące warunki:

  • a. posiadają status zakładu pracy chronionej lub ich działalność, lub działalność ich wyodrębnionych organizacyjnie jednostek, które będą realizowały zamówienie, obejmuje społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych oraz
  • b. posiadają procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, o których mowa w art. 22 ust. 2 PZP nie mniejszy niż 35%.

2. W celu potwierdzenia okoliczności, o których mowa w ust. 1 powyżej:

  • a. wykonawca zobowiązany jest dołączyć do oferty aktualne na dzień składania ofert oświadczenie o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu sporządzone w formie jednolitego europejskiego dokumentu zamówienia (JEDZ);
  • b. wykonawca, którego oferta zostanie najwyżej oceniona, na wezwanie zamawiającego, w terminie oznaczonym w tym wezwaniu, nie krótszym niż 10 dni, zobowiązany będzie złożyć aktualne na dzień złożenia:
    — odpowiednio: decyzję w sprawie przyznania statusu zakładu pracy chronionej lub zakładu aktywności zawodowej, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2011 r. poz. 721, z późn. zm.), lub inne dokumenty potwierdzające status wykonawcy jako zakładu pracy chronionej lub potwierdzających prowadzenie przez wykonawcę, lub przez jego wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę, która będzie realizowała zamówienie publiczne, działalności obejmującej społeczną i zawodową integrację osób będących członkami grup społecznie marginalizowanych oraz
    — dokumenty potwierdzające procentowy wskaźnik zatrudnienia osób należących do jednej lub więcej kategorii, o których mowa w art. 22 ust. 2 PZP, zatrudnionych przez zakłady pracy chronionej lub wykonawcę lub jego wyodrębnioną organizacyjnie jednostkę, która będzie realizowała zamówienie.

 

4. PRZYKŁADOWE POSTANOWIENIE SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA W CZĘŚCI DOTYCZĄCEJ OPISU PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA WDRAŻAJĄCE REGULACJĘ ART. 29 UST. 4 PZP

1. Mając na względzie art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 1579 z późn. zm.) (dalej: „PZP”), Zamawiający określa następujące wymagania związane z realizacją zamówienia publicznego:

  • a. Wykonawca będzie zobowiązany do zatrudniania przy wykonywaniu przedmiotu zamówienia publicznego – nieprzerwanie przez cały okres realizacji tego zamówienia – co najmniej 2 osób młodocianych w wymiarze nie mniejszym niż 1/4 etatu każda, o których mowa w przepisach prawa pracy, w celu przygotowania zawodowego;
  • b. w przypadku ustania w trakcie realizacji przedmiotu zamówienia zatrudnienia u Wykonawcy, którejkolwiek z osób wskazanych w lit. a powyżej, Wykonawca w terminie 7 dni kalendarzowych od dnia ustania zatrudnienia zatrudni przy wykonywaniu przedmiotu zamówienia publicznego inną osobę młodocianą, o której mowa w przepisach prawa pracy, w celu przygotowania zawodowego.

2. W trakcie realizacji przedmiotu zamówienia publicznego Wykonawca będzie zobowiązany do przedstawiania na żądanie Zamawiającego lub upoważnionego przez niego podmiotu(32):

  • a. wyjaśnień we wskazanej przez Zamawiającego formie – w przypadku powstania wątpliwości w zakresie potwierdzenia spełniania przez Wykonawcę obowiązku, o którym mowa w ust. 1 powyżej;
  • b. dokumentów potwierdzających zatrudnienie osób wskazanych w ust. 1 lit. a powyżej.

3. W przypadku naruszenia przez Wykonawcę obowiązków określonych w:

  • a. ust. 1 lit. a powyżej – Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną, w wysokości 0,5% całkowitego wynagrodzenia netto wskazanego w umowie w sprawie zamówienia za każdy rozpoczęty dzień naruszenia; przy czym w przypadku, o którym mowa w ust. 1 lit. b powyżej, karę umowną nalicza się od pierwszego dnia po bezskutecznym upływie terminu tam określonego;
  • b. ust. 2 powyżej – Wykonawca zapłaci Zamawiającemu karę umowną w wysokości 0,05% całkowitego wynagrodzenia netto wskazanego w umowie w sprawie zamówienia za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia w przekazaniu Zamawiającemu wyjaśnień albo dokumentów, o których mowa w ust. 2 powyżej.

Powyższe nie będzie wyłączać możliwości dochodzenia przez Zamawiającego odszkodowania przenoszącego wysokość zastrzeżonej kary umownej.

 

5. PRZYKŁADOWY OPIS KRYTERIUM OCENY OFERT

Kryterium nr 2: Zatrudnienie osób młodocianych – waga 40%

Oferta wykonawcy, który zaoferuje zatrudnienie przy wykonywaniu przedmiotu zamówienia publicznego – nieprzerwanie przez cały okres realizacji tego zamówienia – osób młodocianych, o których mowa w przepisach prawa pracy, w celu przygotowania zawodowego, w wymiarze nie mniejszym niż 1/4 etatu każda z tych osób, otrzyma punkty za każdą z ww. zaoferowanych osób według następujących zasad:

  • a. jedna osoba – 10 punktów;
  • b. dwie osoby – 20 punktów;
  • c. trzy osoby – 30 punktów;
  • d. cztery osoby i więcej – 40 punktów.

Maksymalna liczba punktów, jakie może otrzymać wykonawca w Kryterium nr 2: Zatrudnienie osób młodocianych wynosi 40 punktów.

 

6. USŁUGI SPOŁECZNE I INNE SZCZEGÓLNE USŁUGI, O KTÓRYCH MOWA W ART. 138G PZP

 

Kod CPV Opis

75200000-8; 75231200-6; 75231240-8; 79611000- 0; 79622000-0 Usługi w zakresie pozyskiwania pracowników świadczących pomoc domową]; 79624000-4 [Usługi w zakresie pozyskiwania personelu pielęgniarskiego] i 79625000-1 [Usługi w zakresie pozyskiwania personelu medycznego] od 85000000-9 do 85323000- 9; 98133100-5, 98133000-4; 98200000-5, 98500000-8 [Zatrudnianie pracowników do prowadzenia gospodarstwa domowego] i 98513000-2 do 98514000-9 [Usługi siły roboczej dla gospodarstw domowych, usługi personelu agencji dla gospodarstw domowych, usługi urzędnicze dla gospodarstw domowych, usługi pracowników tymczasowych dla gospodarstw domowych, usługi pracowników pomagających w prowadzeniu gospodarstwa domowego, usługi w gospodarstwie domowym]

Usługi zdrowotne, społeczne i pokrewne

85321000-5 i 85322000-2, 75000000-6 [Usługi administracji publicznej, obrony i zabezpieczenia socjalnego], 75121000-0, 75122000-7, 75124000-1; od 79995000-5 do 79995200-7; od 80000000-4 Usługi edukacyjne i szkoleniowe do 80660000-8; od 92000000-1 do 92700000-8 79950000-8 [Usługi w zakresie organizowania wystaw, targów i kongresów], 79951000-5 [Usługi w zakresie organizowania seminariów],

Usługi administracyjne w zakresie edukacji, opieki zdrowotnej i kultury

79952000-2 [Usługi w zakresie organizacji imprez], 79952100-3 [Usługi w zakresie organizacji imprez kulturalnych], 79953000-9 [Usługi w zakresie organizacji festiwali], 79954000-6 [Usługi w zakresie organizacji przyjęć], 79955000-3 [Usługi w zakresie organizacji pokazów mody], 79956000-0 [Usługi w zakresie organizacji targów i wystaw]

Usługi administracyjne w zakresie edukacji, opieki zdrowotnej i kultury

75300000-9

Usługi w zakresie obowiązkowego ubezpieczenia społecznego, z tym zastrzeżeniem, że usługi te nie są w ogóle objęte zakresem dyrektywy, jeżeli zorganizowane są jako usługi o charakterze nieekonomicznym świadczone w interesie ogólnym. Państwa członkowskie mogą organizować świadczenie obowiązkowych usług społecznych lub innych usług jako usług świadczonych w interesie ogólnym lub jako usług o charakterze nieekonomicznym świadczonych w interesie ogólnym

75310000-2, 75311000-9, 75312000-6, 75313000-3, 75313100-4, 75314000-0, 75320000-5, 75330000-8, 75340000-1

Świadczenia społeczne

98000000-3; 98120000-0; 98132000-7; 98133110-8 i 98130000-3

Inne usługi komunalne, socjalne i osobiste, w tym usługi świadczone przez związki zawodowe, organizacje polityczne, stowarzyszenia młodzieżowe i inne organizacje członkowskie

98131000-0

Usługi religijne

55100000-1 do 55410000-7; 55521000-8 do 55521200-0 [55521000-8 Usługi w zakresie dostarczania posiłków do prywatnych gospodarstw domowych, 55521100-9 Usługi rozwożenia posiłków, 55521200-0 Usługi dowożenia posiłków] 55520000-1 Usługi dostarczania posiłków, 55522000-5 Usługi dostarczania posiłków do przedsiębiorstw transportowych, 55523000-2 Usługi zaprowiantowania innych przedsiębiorstw lub instytucji, 55524000-9 Usługi dostarczania posiłków do szkół, 55510000-8 Usługi bufetowe, 55511000-5 Usługi bufetowe oraz usługi kawiarniane dla ograniczonej grupy klientów, 55512000-2 Usługi prowadzenia bufetów, 55523100-3 Usługi w zakresie posiłków szkolnych

Usługi hotelowe i restauracyjne

79100000-5 do 79140000-7; 75231100-5

Usługi prawne, niewyłączone na mocy art. 10 lit. d) dyrektywy

75100000-7 do 75120000-3; 75123000-4; 75125000-8 do 75131000-3

Inne usługi administracyjne i rządowe

75200000-8 do 75231000-4

Świadczenie usług na rzecz społeczności

75231210-9 do 75231230-5; 75240000-0 do 75252000-7; 794300000-7; 98113100-9

Usługi w zakresie więziennictwa, bezpieczeństwa publicznego i ratownictwa, o ile nie są wyłączone na mocy art. 10 lit. h) dyrektywy

79700000-1 do 79721000-4 [Usługi detektywistyczne i ochroniarskie, usługi ochroniarskie, usługi nadzoru przy użyciu alarmu, usługi strażnicze, usługi w zakresie nadzoru, usługi systemu namierzania, usługi w zakresie poszukiwania osób ukrywających się, usługi patrolowe, usługi w zakresie wydawania znaczków identyfikacyjnych, usługi detektywistyczne i usługi agencji detektywistycznych] 79722000-1 [Usługi grafologiczne], 79723000-8 [Usługi analizy odpadów]

Usługi detektywistyczne i ochroniarskie

98900000-2 [Usługi świadczone przez zagraniczne organizacje i organy] i 98910000-5 [Usługi specjalne dla międzynarodowych organizacji i organów]

Usługi międzynarodowe

64000000-6 [Usługi pocztowe i telekomunikacyjne], 64100000-7 [Usługi pocztowe i kurierskie], 64110000-0 [Usługi pocztowe], 64111000-7 [Usługi pocztowe dotyczące gazet i czasopism], 64112000-4 [Usługi pocztowe dotyczące listów], 64113000-1 [Usługi pocztowe dotyczące paczek],

Usługi pocztowe

64114000-8 [Usługi okienka pocztowego], 64115000-5 [Wynajem skrzynek pocztowych], 64116000-2 [Usługi poste-restante], 64122000-7 [Wewnętrzne biurowe usługi pocztowe i kurierskie]

Usługi pocztowe

50116510-9 [Usługi w zakresie formowania opon], 71550000-8 [Usługi kowalskie]

Usługi różne

 

7. ZAMÓWIENIA NA USŁUGI SPOŁECZNE WYMIENIONE W ART. 138P PZP

 

Kod CPV Opis

75121000-0

Usługi administracyjne w zakresie edukacji

75122000-7

Usługi administracyjne w zakresie opieki zdrowotnej

75123000-4

Administrowanie osiedlami mieszkalnymi

79622000-0

Usługi w zakresie pozyskiwania pracowników świadczących pomoc domową

79624000-4

Usługi w zakresie pozyskiwania personelu pielęgniarskiego

79625000-1

Usługi w zakresie pozyskiwania personelu medycznego

80110000-8

Usługi szkolnictwa przedszkolnego

80300000-7

Usługi szkolnictwa wyższego

80420000-4

Usługi e-learning

80430000-7

Usługi edukacji osób dorosłych na poziomie akademickim

80511000-9

Usługi szkolenia personelu

80520000-5

Placówki szkoleniowe

80590000-6

Usługi seminaryjne

od 85000000-9 do 85323000-9

Usługi w zakresie zdrowia i opieki społecznej – Usługi zdrowotne świadczone na rzecz wspólnot

92500000-6

Usługi świadczone przez biblioteki, archiwa, muzea i inne usługi kulturalne

92600000-7

Usługi sportowe

98133000-4

Usługi świadczone przez organizacje społeczne

98133110-8

Usługi świadczone przez stowarzyszenia młodzieżowe

 

 

Następny rozdział: Załącznik numer 2 programy szkoleń