WOES: BADANIA I RAPORTY

MONITORING - Wsparcie podmiotów ekonomii społecznej w zakresie doradztwa ogólnego i specjalistycznego

Uruchom lektora:
Rozmiar czcionki: A | A+ | A++   Kontrast: Tryb kontrastu Wysoki Tryb standardowy Standardowy

Niniejsza część raportu z monitoringu i ewaluacji projektu „Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej” realizowanego w ramach Poddziałania 7.3.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego (dalej zwanego projektem WOES) zawiera opis wsparcia uczestników projektu w zakresie doradztwa. Opis ten wskazuje zakres wsparcia, okres w jakim wsparcie było udzielane, grupę docelową korzystającą ze wsparcia i wreszcie efekty udzielonego wsparcia, ze wskazaniem ilości udzielonego wsparcia i rodzaju wsparcia.

Zasięg terytorialny

Wsparcie w zakresie doradztwa w ramach realizacji projektu WOES udzielane było na terenie subregionu konińskiego, który swym obszarem objął: miasto Konin, powiat koniński, kolski, gnieźnieński, słupecki, turecki i wrzesiński oraz pozostałe subregiony województwa wielkopolskiego, zgodnie z kryterium nr 3 pkt. 4.3.1 (Kryteria dostępu) Regulaminu konkursu zamkniętego w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014 – 2020, Poddziałanie 7.3.2: „Ekonomia społeczna”. Obszar, na którym udzielane było wsparcie doradcze, charakteryzował się przede wszystkim najwyższym stopniem bezrobocia rejestrowanego na tle całego województwa.

Według danych Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Poznaniu1 stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu września 2015 r. w województwie wielkopolskim wyniosła 6,2%, przy czym w powiatach składających się na subregion koniński wyniosła, odpowiednio: w powiecie konińskim: 13% (11,1% w mieście Konin), w powiecie gnieźnieńskim: 10 %, w powiecie kolskim: 13,2%, w powiecie słupeckim: 11,5%, w powiecie tureckim: 7,4 %, w powiecie wrzesińskim: 10 %. Dla porównania stopa bezrobocia rejestrowanego w końcu września 2018 r. w województwie wielkopolskim wyniosła 3,2%, przy czym w powiatach składających się na subregion koniński wyniosła, odpowiednio: w powiecie konińskim: 8 % (6,5 % w mieście Konin), w powiecie gnieźnieńskim: 5,1 %, w powiecie kolskim: 4,3 %, w powiecie słupeckim: 7,5%, w powiecie tureckim: 4,3 %, w powiecie wrzesińskim: 3,2 %.

Zakres i formy udzielonego wsparcia

Wsparcie doradcze w ramach projektu WOES udzielane było bezpośrednio przez osoby pełniące funkcje doradców Ośrodka Wspierania Ekonomii Społecznej (OWES), w tym doradców kluczowych, doradców kluczowych biznesowych i doradców specjalistycznych świadczących doradztwo ogólne, biznesowe i specjalistyczne.

Osoby pełniące obowiązki doradcy kluczowego odpowiadały za podstawową opiekę merytoryczną nad zgłaszającym się do OWES podmiotem ekonomii społecznej (PES) lub osobą/grupą inicjatywną chcącą powołać PES lub potencjalnie zainteresowaną skorzystaniem ze wsparcia OWES. Zadaniem doradców kluczowych było koordynowanie pracy pozostałych doradców (kluczowego doradcy biznesowego i/lub doradcy specjalistycznego), w oparciu o sporządzoną przez siebie diagnozę potrzeb. Działania doradców kluczowych polegały na:

  • informowaniu o szczegółowej ofercie OWES grup/podmiotów potencjalnie zainteresowanych skorzystaniem ze wsparcia OWES;
  • rekrutacji klientów OWES;
  • diagnozowaniu i analizie potrzeb grup inicjatywnych chcących powołać PES i już funkcjonujących PES zgłaszających potrzebę wsparcia w szczególności, w zakresie restrukturyzacji, przekształcenia, ekonomizacji;
  • opracowywaniu i nadzorze nad realizacją indywidualnych ścieżek wsparcia dla grup/podmiotów (projektów procesu wsparcia), rekomendowaniu poszczególnych form wsparcia na podstawie przygotowanej przez siebie diagnozy potrzeb, utrzymaniu kontaktu z trenerami, doradcami, mentorami zaangażowanymi we wsparcie danego PES/grupy inicjatywnej PES;
  • udzielaniu ogólnego wsparcia w zakresie zakładania podmiotów ekonomii społecznej (z uwzględnieniem różnorodnych form prawnych i typów), rejestrowaniu działalności PES, zewnętrznych źródeł finansowania działalności społecznej i gospodarczej podmiotów ekonomii społecznej, prowadzeniu działalności statutowej PES;
  • rozwiązywaniu podstawowych problemów grup/podmiotów znajdujących się pod opieką kluczowego doradcy;
  • w przypadku problemów bardziej złożonych – organizowaniu wsparcia ze strony kluczowego doradcy biznesowego lub doradcy specjalistycznego, monitoringu przebiegu wsparcia z ich strony;
  • stałym monitoringu przebiegu wsparcia dla grupy/podmiotu znajdującego się pod opieką doradcy, formułowaniu rekomendacji w tym zakresie po konsultacjach z grupą/podmiotem, dokonywaniu oceny merytorycznej rezultatów przeprowadzonego wsparcia;
  • stałym monitoringu sytuacji grup/PES znajdujących się pod opieką doradcy, prowadzeniu kart monitoringu grup/podmiotów, w których odnotowywane były kluczowe informacje na temat sytuacji grupy/PES oraz form udzielanego wsparcia;
  • budowaniu współpracy na rzecz aktywnego wsparcia rozwoju podmiotów ekonomii społecznej z instytucjami zewnętrznymi takimi jak Powiatowe Urzędy Pracy, Ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, fundusze poręczeniowe i pożyczkowe, pozostałe OWES oraz inne instytucje rynku pracy, pomocy i integracji społecznej;
  • prowadzeniu i aktualizowaniu baz informacji o PES działających na terytorium funkcjonowania OWES;
  • podnoszeniu wiedzy i kompetencji w obszarze ekonomii społecznej.

Wsparcie ze strony doradców kluczowych biznesowych organizowane było przez doradców kluczowych, którzy jako osoby odpowiedzialne za podstawową opiekę merytoryczną nad zgłaszającym się do OWES podmiotami ekonomii społecznej (PES) lub osobami/grupami inicjatywnymi chcącymi powołać PES lub potencjalnie zainteresowanymi skorzystaniem ze wsparcia OWES, organizowali wsparcie ze strony kluczowych doradców biznesowych oraz monitorowali przebieg tego wsparcia. Działania osoby pełniącej funkcje doradcy kluczowego biznesowego odbywały się w następujących obszarach:

  • diagnozowanie szczegółowych potrzeb i potencjału biznesowego PES znajdujących się pod opieką doradcy biznesowego;
  • opracowywanie i nadzór nad realizacją indywidualnych ścieżek wsparcia biznesowego dla PES (kompleksowych usług wsparcia), rekomendowanie poszczególnych form wsparcia na podstawie diagnozy potrzeb;
  • świadczenie doradztwa o charakterze branżowym, związanego z przedmiotem prowadzonej przez PES działalności gospodarczej lub/i statutowej odpłatnej, dopasowanego do indywidualnych potrzeb PES;
  • świadczenie wsparcia dla PES w procesie opracowywania i wdrażania planów naprawczych/restrukturyzacyjnych;
  • świadczenie wsparcia dla PES w procesie opracowywania i wdrażania planów rozwoju, planów strategicznych, koncepcji zwiększania wolumenu sprzedaży;
  • wspieranie PES w procesie budowania powiązań kooperacyjnych, poszukiwania partnerów, identyfikacji nisz rynkowych, przygotowywania danych i ofert;
  • wspieranie PES w zakresie negocjacji z klientami, partnerami, dostawcami, personelem, interesariuszami, instytucjami finansującymi;
  • opracowywanie biznes planu i/lub studium wykonalności dla inwestycji PES, projektowanie montażu finansowego z wykorzystaniem finansowanie zwrotnego;
  • wsparcie w zakresie pozyskiwania i wydatkowania środków na inwestycje, tworzeniu i wdrażaniu planów inwestycyjnych, korzystania z dostępnych instrumentów finansowych, w tym instrumentów zwrotnych;
  • dokonywanie oceny stopnia i jakości realizacji poszczególnych planów i strategii opracowywanych dla PES w ramach wsparcia OWES, stały monitoring przebiegu wdrażania strategii i planów w PES;
  • stały monitoring sytuacji biznesowej PES, prowadzenie kart monitoringu PES, w których odnotowywane są kluczowe informacje na temat sytuacji PES oraz form udzielanego wsparcia;
  • budowanie współpracy na rzecz aktywnego wsparcia rozwoju podmiotów ekonomii społecznej z instytucjami zewnętrznymi takimi jak Powiatowe Urzędy Pracy, Ośrodki Pomocy Społecznej, Powiatowe Centra Pomocy Rodzinie, Ośrodki Doradztwa Rolniczego, fundusze poręczeniowe i pożyczkowe, pozostałe OWES oraz inne instytucje rynku pracy, pomocy i integracji społecznej;
  • w razie potrzeby organizowanie dla PES wsparcia ze strony doradców specjalistycznych, monitoring przyznanego wsparcia;
  • praca z menedżerami PES w oparciu o coaching i mentoring;
  • podnoszenie wiedzy i kompetencji w obszarze specjalistycznego doradztwa biznesowego.

Wsparcie ze strony doradców specjalistycznych również organizowali doradcy kluczowi, z uwagi na pełnioną funkcję osób odpowiedzialnych za podstawową opiekę merytoryczną nad zgłaszającym się do OWES uczestnikami projektu zainteresowanymi skorzystaniem ze wsparcia OWES. Doradcy specjalistyczni świadczyli usługi doradcze na rzecz podmiotów ekonomii społecznej oraz przedsiębiorstw społecznych w zakresie poprawy funkcjonowania i/lub rozwoju działalności w zakresie szeroko pojętej ekonomii społecznej w zakresie marketingu, zarządzania, księgowości, finansów, mediacji, doradztwa psychologicznego, pracy socjalnej, a także doradztwa zawodowego i doradztwa prawnego. Zakres tematyczny doradztwa specjalistycznego w obszarze marketingu dotyczył przede wszystkim:

  • planowania marketingowego,
  • kształtowania elastyczności ofertowej,
  • polityki kształtowania cen i optymalizacji kosztów,
  • opracowania/modyfikacji strategii marketingowej,
  • badania rynku,
  • wypracowania i wdrażania standardów obsługi klienta,
  • nawiązania i rozwoju współpracy ze specjalistami w zakresie projektowania produktów i usług.

Zakres tematyczny doradztwa specjalistycznego w zakresie zarządzania dotyczył przede wszystkim:

  • zarządzania organizacją,
  • zarządzania pracownikami,
  • zarządzania konfliktem i rozwiązywania konfliktów.

Zakres tematyczny doradztwa w zakresie księgowości dotyczył przede wszystkim:

  • rachunkowości,
  • zobowiązań finansowych związanych z prowadzoną działalnością,
  • księgowości,
  • płacy i pochodnych, ubezpieczeń społecznych.

Zakres tematyczny doradztwa w zakresie finansów dotyczył przede wszystkim takich tematów jak:

  • pozyskiwanie źródeł finansowania działalności (m.in. produkty sektora finansowego) wraz ze wsparciem w przygotowaniu wniosków,
  • planowanie finansowe (z wykorzystaniem np. narzędzia ProveIt.pl).

Zakres tematyczny doradztwa w zakresie mediacji dotyczył przede wszystkim takich tematów jak:

  • rozwiązywanie bieżących konfliktów,
  • gotowość do prowadzenia negocjacji zmierzających do polubownego rozwiązania sporu, przy czym prowadzenie takich negocjacji uzależnione było od zgody wszystkich stron konfliktu;

Doradztwo psychologiczne świadczone było w zakresie bieżących potrzeb i deficytów uczestników projektu.

Doradztwo w zakresie pracy socjalnej polegało przede wszystkim na świadczeniu poradnictwa w sprawach socjalnych i pokrewnych umożliwiających znalezienie i spożytkowanie środków do przezwyciężania trudności w osiąganiu indywidualnych celów, wsparcie prowadzenia działań reintegracyjnych w ramach reintegracji społecznej i zawodowej pracowników/kandydatów na pracowników;

Doradztwo zawodowe świadczone było w zakresie rozwoju zawodowego personelu, zatrudniania nowego personelu, przygotowania odpowiedniej ścieżki zawodowej dla personelu, w tym dbania o rozwój – na przykład poprzez udział w szkoleniach, kursach podnoszących kwalifikacje zawodowe i kompetencje.

Zakres tematyczny doradztwa prawnego dotyczył przede wszystkim takich tematów jak:

  • prowadzenie działalności społecznej i gospodarczej,
  • prawne aspekty działania w sferze ekonomii społecznej,
  • podatki bezpośrednie i pośrednie,
  • obowiązki pracodawcy względem pracowników.

Czas trwania

Wsparcie doradcze udzielane było w okresie realizacji projektu „Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej” realizowanego w ramach Poddziałania 7.3.2 Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, tj. w okresie 1 października 2015 r. – 30 września 2018 r.

Grupy docelowe Wsparciem doradczym objęto podmioty ekonomii społecznej (PES) oraz osoby fizyczne/grupy inicjatywne chcące powołać PES lub potencjalnie zainteresowane skorzystaniem ze wsparcia oferowanego w projekcie WOES przez OWES, przy czym wsparcie doradców specjalistycznych kierowane było tylko do podmiotów ekonomii społecznej, w tym do przedsiębiorstw społecznych. W zakresie wsparcia podmiotów ekonomii społecznej odbiorcami wsparcia były przedsiębiorstwa społeczne, spółdzielnie socjalne, podmioty reintegracyjne (w tym WTZ/ZAZ/CIS/KIS), organizacje pozarządowe, podmioty wskazane w art. 3 ust. 3 pkt 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, spółdzielnie pracy i inwalidów. Bezpośrednim odbiorcą wsparcia doradczego w tych podmiotach była kadra zarządzająca oraz pracownicy. Warunkiem udzielenia wsparcia doradczego było posiadanie przez te podmioty siedziby lub wyodrębnionej jednostki organizacyjnej na terenie subregionu konińskiego. Wsparciem, choć w znacznie mniejszym zakresie, objęto także podmioty w pozostałych subregionach województwa wielkopolskiego, gdyż zgodnie z Projektem dopuszczono możliwość wsparcia grupy docelowej spoza subregionu, na którym działa dany OWES poprzez uwolnienie w ramach standardu minimum 20% kwoty przeznaczonej na animację, inkubację i wsparcie istniejących przedsiębiorstw społecznych. Warunkiem formalnym koniecznym do udzielenia wsparcia było spotkanie z doradcą kluczowym oraz wyrażenie zgody na przystąpienie zainteresowanego podmiotu do projektu, poprzez wypełnienie odpowiednich formularzy rekrutacyjnych. Podczas tego spotkania doradca kluczowy przeprowadzał także diagnozę potrzeb podmiotu, która następnie służyła do stworzenia ścieżki wsparcia podmiotu.

W przypadku osób fizycznych wsparcie doradcze kierowane było do osób zagrożonych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym oraz osób planujących założenie PES/PS lub podjęcie pracy w PES/PS.

Rezultaty wsparcia

Doradztwo kluczowe
W ramach doradztwa kluczowego wsparciem doradczym ogólnym i biznesowym objęto osoby fizyczne chcące powołać PES lub potencjalnie zainteresowane skorzystaniem ze wsparcia oferowanego w projekcie WOES przez OWES, tym także osoby reprezentujące podmioty ekonomii społecznej (PES). W ramach doradztwa dla osób fizycznych utworzono 80 grup inicjatywnych. Łącznie w okresie realizacji projektu WOES tj. od 1 października 2015 r. do dnia 30 września 2018 r. z doradztwa kluczowego skorzystało 1091 osób fizycznych, w tym 674 kobiety, z czego 272 zakwalifikowano jako osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, oraz 417 mężczyzn, z których jako osoby wykluczone społecznie zakwalifikowano 209.

W ramach doradztwa kluczowego ogólnego i biznesowego dla PES łącznie wsparciem doradczym objęto 221 podmiotów ekonomii społecznej, przy czym w subregionie konińskim wsparciem doradcy kluczowego objęto 186 podmiotów ekonomii społecznej, w tym:

  • z miasta Konina: 67 podmiotów ekonomii społecznej;
  • z powiatu konińskiego: 38 podmiotów ekonomii społecznej;
  • z powiatu gnieźnieńskiego: 14 podmiotów ekonomii społecznej;
  • z powiatu kolskiego: 21 podmiotów ekonomii społecznej;
  • z powiatu słupeckiego: 14 podmiotów ekonomii społecznej;
  • z powiatu tureckiego: 23 podmioty ekonomii społecznej;
  • z powiatu wrzesińskiego: 9 podmiotów ekonomii społecznej.

Poza subregionem konińskim wsparciem objęto 35 podmiotów ekonomii społecznej, w tym:

  • z miasta Poznania: 18 podmiotów ekonomii społecznej;
  • z powiatu poznańskiego: 9 podmiotów ekonomii społecznej
  • z powiatu kościańskiego: 2 podmioty ekonomii społecznej;
  • z miasta Leszna: 2 podmioty ekonomii społecznej;
  • z powiatu pilskiego: 3 podmioty ekonomii społecznej;
  • z powiatu wągrowieckiego: 1 podmiot ekonomii społecznej.

Zakres tematyczny doradztwa był bardzo szeroki. Doradztwo kluczowe ogólne dotyczyło następujących obszarów:

  • informacja o sektorze ekonomii społecznej i działalności OWES;
  • tworzenie i rejestrowanie PES/PS;
  • zewnętrzne finansowanie PES/PS;
  • prowadzenie działalności i rozwój PES/PS.

Doradztwo w zakresie tworzenia i rejestrowania PES/PS udzielane było przede wszystkim osobom fizycznym w pierwszych miesiącach realizacji projektu, co wynikało z intensywnych w tym okresie działań związanych z rekrutacją do projektu. Doradztwo to następnie przeszło w doradztwo z zakresu prowadzenia działalności i rozwoju PES/PS. W ramach tego doradztwa często przewija się tematyka przekształcenia PES w PS, co również związane z jest z faktem, iż przewidziane w projekcie wsparcie finansowe otrzymywały nowo tworzone przedsiębiorstwa społeczne oraz podmioty ekonomii społecznej przekształcane w przedsiębiorstwa społeczne. Stąd doradztwo to najczęściej pojawia się w okresach inkubacji stanowiącej jeden z etapów wsparcia finansowego.

Najmniejszym zainteresowaniem cieszyło się doradztwo w zakresie zewnętrznego finansowania PES/PS, co prawdopodobnie wynikało z tego, że uczestnicy zainteresowani tym tematem kierowani byli do odpowiedniego doradcy specjalistycznego. Głównymi odbiorcami tego obszaru wsparcia były istniejące PES/PS.

Poza ww. kategoriami doradztwo kluczowe dotyczyło także innej problematyki związanej w mniejszym lub większym stopniu z ekonomią społeczną. Tematyką tego obszaru wsparcia było na przykład przygotowanie zabezpieczenia ewentualnego zwrotu dotacji czy pomoc w przygotowaniu oferty pod zamówienie publiczne. Ten ostatni temat pojawił się w doradztwie kluczowym w ostatnich kwartałach realizacji projektu a jego odbiorcami były przede wszystkim istniejące PES/PS.

W przypadku osób fizycznych jako odbiorców wsparcia doradczego, najczęściej poruszanym tematem doradczym było tworzenie i rejestrowanie PES. W przypadku istniejących PES/PS tematem najczęściej poruszanym w ramach doradztwa było prowadzenie działalności i rozwój PES/PS oraz finansowanie działalności PES/PS.

W przypadku doradztwa kluczowego biznesowego największym zainteresowaniem cieszyły się następujące obszary:

  • przedmiot prowadzonej działalności gospodarczej i odpłatnej PES;
  • poszukiwanie partnerów, identyfikacja nisz rynkowych, przygotowanie danych i ofert;
  • przygotowanie i praca nad biznesplanem;
  • negocjacje z instytucjami finansującymi.

I w tym przypadku, podobnie jak w przypadku doradztwa ogólnego, tematyka doradztwa niejednokrotnie wychodziła poza wskazane obszary.

W przypadku osób fizycznych jako odbiorców wsparcia doradczego najczęściej poruszanym obszarem był obszar związany z prowadzeniem działalności gospodarczej i odpłatnej PES. W przypadku istniejących PES/PS tematem najczęściej poruszanym w ramach doradztwa było poszukiwanie partnerów, identyfikacja nisz rynkowych, przygotowanie danych i ofert.

Ponadto w okresie inkubacji stanowiącej jeden z etapów wsparcia finansowego w projekcie zarówno osoby fizyczne jak i PES częściej niż w innych okresach korzystały ze wsparcia doradczego związanego z przygotowaniem i pracą nad biznesplanem.

Najmniejszym zainteresowaniem cieszyło się doradztwo w zakresie negocjacji z instytucjami finansującymi, co prawdopodobnie wynikało z tego, że uczestnicy zainteresowani tym tematem kierowani byli do odpowiedniego doradcy specjalistycznego.

Doradztwo specjalistyczne Ogółem w okresie realizacji projektu tj. w okresie kwiecień 2016 r. – wrzesień 2018 r. wsparciem w zakresie doradztwa specjalistycznego objęto 162 podmioty ekonomii społecznej, w łącznym wymiarze 5128,5 godziny, przy czym łączna liczba podmiotów, które mogły skorzystać z ww. wsparcia wyniosła 221 podmiotów (zawarły stosowną umowę na usługi specjalistyczne), co oznacza, że 59 podmiotów nie skorzystało w ogóle ze wsparcia w zakresie doradztwa specjalistycznego.

W zakresie doradztwa specjalistycznego finansowego wsparcie udzielane było w okresie II-III kwartału 2016 r. W głównej mierze dotyczyło ono weryfikacji części finansowej biznesplanu, w tym rozpisania kosztów i przychodów na 12 miesięcy, opracowania założeń rachunku zysków i strat oraz bilansu z 2016 r.

W przypadku doradztwa specjalistycznego księgowo-podatkowego dotyczyło ono różnych kwestii księgowo-podatkowych, przy czym w okresach inkubacji stanowiącej jeden z etapów wsparcia finansowego w projekcie doradztwo to dotyczyło najczęściej kwestii finansowych związanych z przygotowywanym biznesplanem. Również w okresie przygotowywania sprawozdań finansowych zauważyć można wzmożone zainteresowanie tym rodzajem doradztwa specjalistycznego (marzec).

W przypadku doradztwa specjalistycznego marketingowego brak jest obszarów, które cieszyły się większym zainteresowaniem jak w przypadku doradztwa finansowego czy księgowo-podatkowego. Większość z udzielonego wówczas doradztwa określono po prostu jako doradztwo marketingowe.

Kolejnym rodzajem doradztwa specjalistycznego funkcjonującym w projekcie było doradztwo w zakresie mediacji. Doradztwo to uruchomiono zaledwie 4 razy. Dwa razy w listopadzie 2016 r. i dwa razy w lipcu 2018 r.

Doradztwo specjalistyczne prawne dotyczyło różnorakich kwestii prawnych pojawiających się w bieżącej działalności PES. Od spraw wynikłych z prawa administracyjnego, jak różnego rodzaju pozwolenia, odwołania od decyzji, poprzez sprawy rejestrowe dotyczące KRS-u, sprawy wynikłe z prawa cywilnego na sprawach karnych kończąc. Jednym z nowych tematów doradztwa prawnego specjalistycznego, który pojawił się w ostatnich kwartałach realizacji projektu jest prawo zamówień publicznych, co świadczyć może o tym, że PES zaczęły poważnie interesować się współpracą z sektorem publicznym, w tym z samorządem terytorialnym.

Ostatnim rodzajem doradztwa specjalistycznego, z którego korzystały PES, było doradztwo specjalistyczne w zakresie zarządzania, udzielane od czerwca 2016 r. do września 2018 r. gdzie obszary wsparcia w głównej mierze dotyczyły bieżącej działalności PES, w tym w sprawach dotyczących aplikowania o środki zewnętrzne.

 

Ewaluacja - Raport mid-term z ewaluacji Wielkopolskiego Ośrodka Ekonomii Społecznej